3.2 De Specialist Sportieve en Gezonde School
Beleid van binnenuit veranderen
De Specialist Sportieve en Gezonde School beschikt over uitgebreide kennis, vaardigheden en capaciteiten om het beleid van binnenuit te kunnen veranderen. Wanneer mensen binnen een school zelf kennis hebben, zijn zij beter in staat om weloverwogen beslissingen te nemen ten aanzien van het gezondheidsbeleid en zijn zij minder afhankelijk van ondersteuning van buitenaf (Bos, Jongh de, Wilhelmus, & Paulussen, 2010). Daarnaast is het van belang dat deze specialisten de situatie van de school wat betreft gezondheid in kaart kunnen brengen om op basis hiervan doelen en een beleid op te stellen. Om het beleid tot een succes te maken, is communicatie met betrokken partijen als kinderen, ouders, leerkracht, directie, instanties etc. van cruciaal belang (Ensink, 2015). Dit vraagt van de specialisten dat zij nieuwsgierig en kritisch zijn, analytisch kunnen denken, verantwoordelijkheid kunnen nemen, planmatig te werk kunnen gaan, kennis hebben van veranderingsprocessen en heel belangrijk; hierbij verschillende partijen informeren, enthousiasmeren en betrekken om draagvlak te creëren. Tijdens het traject dient voldoende aandacht besteed te worden aan het ontwikkelen van deze vaardigheden.
Opbouw van het traject Specialist Sportieve en Gezonde School
Het traject voor het opleiden van de Specialist Sportieve en Gezonde School bestaat in zijn geheel uit 15 EC’s en is verdeeld in drie modules. Tijdens deze modules worden de verschillende Gezonde Schoolthema’s* behandeld en is er aandacht voor de vier pijlers van de Gezonde School: signaleren, educatie, omgeving en beleid. De student werkt binnen de pedagogische context van de school. Gedragsverandering als rode draad
Het stimuleren van een gedragsverandering loopt als een rode draad door het programma. Hiervoor hebben we gebruik gemaakt van de expertise van A. Singh van het VUMC. Belangrijk is de verandering van de schoolomgeving die gezond gedrag van leerlingen en leerkrachten stimuleert. In de schoolcontext spelen verschillende lagen van gedragsverandering een rol: kind, ouders, leerkracht en directie. Om gedrag te veranderen moet op de bovenstaande lagen actie worden ondernomen.
* ‘Voeding’, ‘Bewegen en sport’, ‘Roken en alcohol’, ‘Welbevinden’, ‘Relaties en seksualiteit’, ‘Fysieke veiligheid’, ‘Milieu en natuur’ en ‘Mediawijsheid’
Literatuur
Ark van (2014) Projectvoorstel Specialist Sportieve en Gezonde School. Hogeschool Leiden
Bos, V., Jongh de, D., Wilhelmus T.G. & Paulussen M. (2010). Gezondheidsbevordering en preventie in het onderwijs. Stand van zaken, effectiviteit en ervaringen van GGD'en en scholen. RIVM rapport 255001003 (2010).
Centraal Bureau voor de Statistiek (2015). Jaarrapport Landelijke jeugdmonitor. Den Haag: CBS.
Collard D., Chinapaw M., Verhagen E., Valkenberg H. & Lucassen J. (2014) Motorische fitheid van basisschoolkinderen (10-12 jaar) Utrecht: Mulier instituut .
Ensink W.A.B. (2015) Schoolgezondheidsbeleid in beweging. Masterpiece Sports and Education. Eindhoven: Fontys Hogescholen.
Felius, A., Bindels, P. J. E., & Delemarre-van de Waal, H. A. (2013). Overgewicht en obesitas. Kindergeneeskunde (pp. 197-206). Bohn Stafleu van Loghum.
Putten H. van der, Oosterom van H. & Faber J. (2012) Onderwijsagenda Sport Bewegen en Gezonde leefstijl 2012-2016. In opdracht van het ministerie van OCW en het ministerie van VWS.
Reijgersberg N., Lucassen J. & Dopp T. (2014) Monitor Onderwijsagenda Sport, Bewegen en een Gezonde Leefstijl 2014. Utrecht: Mulier Instituut.
RIVM (z.j.) Argumenten voor een Gezonde School Primair onderwijs. Bilthoven.
RIVM, in samenwerking met Veiligheid.nl en CBS (2015) Leefstijlmonitor 2015.
RIVM, in samenwerking met CBS (2014) Leefstijlmonitor 2014.
RIVM (2016) Vignet Gezonde school po. Verkregen op 15 mei 2016: https://www.gezondeschool.nl/primair-onderwijs/aan-slag-gezonde-school
Stewart-Brown S. (2006). What is the evidence on school health promotion in improving health of preventing disease and specifically, what is the effectiveness of the health promoting school approach? WHO European region, Copenhagen.