4.1 Monitoren en handelen
Zoals je al eerder in dit leerpad hebt kunnen lezen stelt de wet Sociale Veiligheid dat de school een monitoringsysteem heeft om de sociale veiligheid op school te monitoren.
Monitoren is echter niet helzelfde als signaleren. Bij monitoring gaat het om een preventieve vorm van 'vinger aan de pols houden' middels een algemene lijst over veiligheidsbeleving van leerlingen. Bij signaleren gaat het ook echt om het curatieve handelen en het melden: het kunnen signaleren en weten hoe te handelen bij vermoedens van kindermisbruik of huiselijk geweld (meldcode) of de verplichting vermoedens van seksueel ongewenst gedrag van een collega naar een leerling te melden bij bevoegd gezag (meldplicht). Dit wordt ook duidelijk in de brochure onder de informatieknop van hoofdstuk '2.2 Stichting School en Veiligheid' en in de tekst van hoofdstuk '4.3 Kindermishandeling').
Het is belangrijk dat de medewerkers van de school effectief 'monitoren' en handelen bij signalen van sociaal-emotionele problemen van leerlingen en op groepsniveau.
Tips hiervoor zijn:
- Zorg dat de leerkrachten signalen van pesten of ander ongewenst gedrag serieus nemen en spreek binnen het team af hoe je als leerkracht ter plekke handelt. Als specialist kan jij degene zijn die deze afspraken periodiek op de agenda zet en evalueert.
- Maak gebruik van een leerlingvolgsysteem voor de sociaal emotionele ontwikkeling.
- Stel een vertrouwens- of contactpersonen aan en zorg dat er een aanspreekpunt is voor ouders en leerlingen in het kader van pesten.
- Werk zo nodig samen met externe partners zoals jeugdgezondheidszorg.
- Zorg voor voorbeeldgedrag leerkrachten/onderwijzend personeel onderling of naar leerlingen toe.
(d)
Signaleren en handelen
Als leerkracht heb je veel contact met jouw leerlingen, je ziet ze veel en vaak. Jij kunt zien hoe de leerling omgaat met leeftijdsgenoten en jij kunt verschillen in gedrag en uiterlijk dagelijks waarnemen. Daarom ben jij een heel belangrijke 'actor' in het leven van de leerlingen. Je kunt ervoor zorgen dat ze in veiligheid kunnen opgroeien, in jouw klas, én je hebt een taak daarbuiten.
Jouw taak is om de sociale veiligheid van de leerlingen te garanderen. Je kunt 'signaleren' en je kunt 'handelen'.
1) Om te kunnen signaleren heb je kennis nodig van de gezonde ontwikkeling van een kind, en ook kennis van signalen wanneer er iets aan de hand is.
2) Om te kunnen handelen heb je kennis en vaardigheden nodig die passend zijn bij de situatie. Vaak weten leerkrachten niet wat ze moeten doen, ze zijn dan handelingsverlegen.